Разберете ги веб-страниците
Научете зошто вашиот веб-прегледувач е толку важен кога се работи за пристап до интернет и како ви помага побезбедно да прегледувате на интернет.
Како функционира еден веб-прегледувач
Кога внесувате една веб-адреса (УРЛ (URL) или Еднообразен пронаоѓач на ресурси) во веб-прегледувачот, таа праќа упатства преку вашата интернет-врска за да добие податоци од веб-страницата што сакате да ја посетите. Овие податоци се прикажуваат на страницата на веб-прегледувачот како зборови, слики, видеозаписи и друго. Вашиот веб-прегледувач е дизајниран да ве штити од познати злонамерни веб-страници и да ве предупредува ако се обидете да посетите една таква веб-страница. Една небезбедна веб-страница може да се обиде да:
- ги украде вашиот идентитет или лични информации
- да внесе вирус во вашиот компјутер
- да ве измами да инсталирате несакан софтвер
- да ве измами да купите нешто
- да ви прикаже непријатен или навредлив материјал.
Популарни веб-прегледувачи
Вашиот уред веќе има стандарден прегледувач, во зависност од системот што го користи. Но, можете да изберете и други прегледувачи. Трите најпопуларни се:
- Microsoft Edge: стандарден на компјутери со Windows
- Apple Safari: стандарден на уреди Apple
- Google Chrome: стандарден на уреди со Android
Chrome е исто така популарен избор како дополнително преземање за уреди Apple и компјутери со Windows.
Што се колачиња?
Колачето (cookie) малку наликува на билет што покажува дека порано сте посетиле некоја веб-страни. Може да ѝ дозволи на веб-страницата да персонализира содржина, да прескокнува воведни страници или да насочува реклами кон вас.
Како да прегледувате со Google Chrome
Chrome е бесплатен веб-прегледувач создаден од Google и тој е стандарден прегледувач на уреди со Android. Тој исто така може да се преземе на други уреди, независно од нивниот бренд. Chrome се ажурира автоматски за да помогне да бидете безбедни. Понекогаш Chrome може да покажува едно мало копче што ви бара да го рестартирате Chrome (restart Chrome) за да ги примените најновите ажурирања.
Од каде да го добиете Chrome:
- од Microsoft store за компјутери со Windows
- од App store за уреди Apple
- од chrome.google.com.
За да прегледувате приватно во Chrome, можете да го користите Скриениот режим (Incognito Mode). Исто така, можете да ја подобрите вашата приватност со бришење на историјата на прегледување.
Кога го користите Скриениот режим, или кога ја бришете историјата на прегледување, вашиот давател на услуги за интернет (internet service provider) сепак може да гледа кои веб-страници сте ги посетиле.
Исто така, можете да се најавите на Chrome користејќи бесплатна сметка на Google. Ова ќе ви овозможи пристап до повеќе функции, како што е бесплатниот управник со лозинки.
Како да прегледувате со Microsoft Edge
Edge е бесплатен веб-прегледувач создаден од Microsoft и стандарден прегледувач на компјутери со Windows. Тој исто така може да се преземе на други уреди, независно од нивниот бренд. Edge се ажурира автоматски за да бидете безбедни.
Од каде да го добиете Edge:
- од Microsoft store на компјутери со Windows, но веројатно веќе е инсталиран стандардно.
- од App store за уреди Apple.
- од Google Play store за уреди со Аndroid.
За да прегледувате поприватно во Edge, можете да го користите во приватен режим (InPrivate Mode). Исто така, можете да ја подобрите вашата приватност со бришење на историјата на прегледување.
Кога го користите во Приватен режим или кога ја бришете историјата на прегледување, вашиот давател на услуги за интернет сепак може да гледа кои веб-страници сте ги посетиле.
Можете да се најавите на Edge користејќи бесплатна сметка на Microsoft, т.е. истата сметка што ја користите кога се најавувате на Windows. Ова ќе ви даде пристап до повеќе функции, како што е управникот со лозинки.
Како да прегледувате со Apple Safari
Safari е бесплатен веб-прегледувач на Apple и стандарден прегледувач на уредите Apple. Safari е ексклузивен веб-прегледувач за Apple и не е достапен на други уреди.
Safari е стандардно инсталиран на уреди Apple и се ажурира самостојно. Но, можете да ја добиете најновата верзија на Safari за MacOS преку софтверско ажурирање (Software Update).
За да прегледувате поприватно во Safari можете да ја користите функцијата Приватно прегледување (Private Browsing). Исто така, можете да ја подобрите вашата приватност со бришење на историјата на прегледување.
Кога го користите режимот за Приватно прегледување или кога ја бришете историјата на прегледување, вашиот давател на услуги за интернет сепак може да гледа кои веб-страници сте ги посетиле.
Можете да го користите Safari со iCloud Keychain за да ги памети лозинките за локации на коишто сте се најавиле и за онлајн шопинг.
Како да управувате со колачињата во вашиот веб-прегледувач
Сите веб-прегледувачи ви овозможуваат да управувате со колачињата што веб-прегледувачите ќе ги зачуваат на уредот. Вообичаено можете да ги игнорирате колачињата, но ако некоја веб-страница почне да се однесува невообичаено, бришењето на колачињата може да помогне тој проблем да се реши.
Кога првпат посетувате некој веб-страница, може да добиете опција да Прифатите (Accept) или да Дозволите колачиња (Allow cookies). Можете да одбиете и за таа страница нема да се зачуваат колачиња.
Наставки на прегледувач
Веб-прегледувачите поддржуваат мали програми наречени наставки (extensions) или додатоци (add-ons). Тие не се самостојни апликации, туку повеќе личат на дополнителни алатки и функции. На пример, можете да добиете наставка што ви помага да блокирате реклами. Можете да најдете програма што блокира реклами за секој прегледувач на:
- App Store за Safari
- Microsoft Edge Add-ons за Edge
- Chrome web store за Chrome.
Некои локации може да се обидат да ве измамат да инсталирате лажна наставка. Лажните наставки може да:
- инсталираат рекламен или шпионски софтвер
- го користат вашиот прегледувач за сопствени цели за да прикажува само реклами.
Ако сметате дека имате лажна наставка, можете да ја отстраните од прегледувачот преку менито Поставки (Settings) или Претпочитани вредности (Preferences).
Како можете да препознаете реклами во резултатите од пребарување
Кога пребарувате, првите резултати вообичаено се реклами. Можете лесно да го видите тоа, бидејќи рекламите имаат малку различен дизајн од останатите резултати од пребарување и го вклучуваат зборот „реклама“, вообичаено во горниот лев агол. За да бидете дополнително безбедни, избегнувајте да кликнувате на реклами што се појавуваат во резултатите од пребарување.